Platon o demokracji

słowa kluczowe: Platon, Sokrates, demokracja, filozofia, historia, państwo, tolerancja.
Linki, cytaty, nowiny	2017.12.22 23:44 12.23 11:27

Platon o demokracji	(poleca Piotr Świtecki)
Zbigniew Stawrowski
Młody człowiek, który wyrasta w środowisku ludzi, nazywających „butę wyższą kulturą, nierząd – niezależnością, beznadziejną rozpustę – pańskim gestem, a bezczelność męstwem”, nie wie już co słuszne, a co nie, traci rozeznanie i oddaje się władzy swych namiętności i pożądań.
Kiedy stawiamy dziś pytanie o stosunek Platona do demokracji, musimy, chcąc nie chcąc, zderzyć się z opinią o autorytarnym, wrogim wszelkim przejawom wolności, charakterze jego koncepcji politycznej. Platon był niewątpliwie wielkim krytykiem demokracji. W jego dziełach – obok fundamentalnego dystansu co do samej zasady demokracji oraz przedstawienia, czasem ze sporą dozą kpiny, jej niepokojących konsekwencji – odnajdujemy jednak fragmenty wskazujące, że mimo to potrafił on dostrzec i docenić również jej ważkie zalety. Czytając owe teksty, nie sposób czasem oprzeć się wrażeniu, że to raczej Karl Popper, najbardziej zasłużony w krzewieniu obrazu Platona jako apologety rządów autorytarnych, mógłby uczyć się od niego postawy intelektualnej otwartości. [...] Najbardziej szczegółowy, a jednocześnie najbardziej szyderczy opis demokracji odnajdujemy w VIII księdze Państwa. Platon przewrotnie chwali ten ustrój, starając się sprowadzić jego zalety do absurdu. Głosi, że jest w nim pełno wolności, co oznacza, że każdy może w nim robić to, co mu się podoba; że jest to ustrój łagodny i pobłażliwy, czyli – jak byśmy dzisiaj powiedzieli – tolerancyjny, tak że nawet skazani na śmierć lub wygnanie, mimo wyroku, kręcą się po mieście, a nikomu to nie przeszkadza. Demokracja wysoko ceni równość, wszystkich traktuje tak samo, nie bacząc na istnienie naturalnych różnic między ludźmi. Uznaje i dopuszcza wszelkie zachowania i poglądy, w tym wszelkie pomysły na kierowanie państwem. Panuje w niej, niczym na jakimś bazarze, pełna różnorodność, pełen pluralizm ofert, wśród których nie sposób jednak odróżnić dobrych ofert od złych. [...] Jak się zatem okazuje, sprawne uprawianie polityki w ustroju demokratycznym wymaga również posiadania określonej wiedzy. Owa wiedza nie jest jednak wcale wiedzą o państwie jako takim, ani też wiedzą o tym, co dobre i sprawiedliwe. Potrzebne kompetencje sprowadzają się tutaj do znajomości mechanizmów rządzących psychiką człowieka: do wiedzy o jego namiętnościach i słabościach, oraz w oparciu o tę wiedzę – do umiejętności kierowania tłumem. Całość: www.omp.org.pl