Dlaczego Izrael nazywa Iran nuklearną kaczką?

James Reynolds, korespondent BBC w Iranie (tłumaczenie)

Izrael bynajmniej nie twierdzi, że porównanie do kaczki jest tradycyjnym hebrajskim powiedzeniem

"Wyposażony w broń nuklearną Iran musi zostać powstrzymany" - powiedział Benjamin Netanyahu na poniedziałkowym spotkaniu z American Israel Public Affairs Committee (AIPAC) w Waszyngtonie. "Zadziwiające, że niektórzy wciąż nie chcą uznać, że celem Iranu jest uzyskanie broni nuklearnej."

W jaki sposób zatem premier Izraela mógłby przekonać sceptyków?

Kilka akapitów później pan Netanyahu zdecydował się użyć ulubionej ostatnio przez izraelskich przywódców figury retorycznej. Jest ona stosowana zawsze, gdy izraelski polityk chce się zaprezentować anglojęzycznemu audytorium jako osoba dowcipna i posługująca się przystępnym językiem. Analogia z kaczką...

"Panie i panowie! Jeśli coś wygląda jak kaczka, chodzi jak kaczka i kwacze jak kaczka, to co to jest?" - pyta Netanyahu. "Tak, to kaczka - ale ta kaczka jest kaczką nuklearną! I już czas, by świat zaczął nazywać kaczkę kaczką."

Żeby nie było niejasności: Izrael nie twierdzi, że porównanie z kaczką jest hebrajskim powiedzeniem. Frazę tę Izrael świadomie zapożyczył od Stanów Zjednoczonych i posługuje się nią wobec anglojęzycznych słuchaczy.

Rutynowe zastosowania

Zwrot ten, często określany jako "test kaczki", został spopularyzowany w Stanach Zjednoczonych w pierwszych latach Zimnej Wojny, kiedy był używany do opisywania osób podejrzanych o komunizm.

"Nie mogę dowieść, że jesteś komunistą" - powiedział Emil Mazey ze związku zawodowego pracowników branży samochodowej na mityngu w 1946 roku. "Ale jeśli widzę ptaka, który kwacze jak kaczka, chodzi jak kaczka, ma pióra i płetwowate nogi oraz koleguje się z kaczkami - to oczywiście założę, że jest kaczką."

Wygląda jak kaczka... Ale może to być komunista, kraj posiadający broń nuklearną lub Palestyna

"Przyjmijmy, że widzisz ptaka spacerującego wokół podwórza na farmie. Ten ptak nie ma etykietki z napisem 'kaczka'. Ale z całą pewnością wygląda jak ona" - mówił Cunningham.

"Na dodatek idzie do sadzawki i widzisz, że pływa jak kaczka. Potem otwiera dziób i kwacze. W tym momencie zapewne już doszedłeś do wniosku, że ten ptak to kaczka, niezależnie od tego czy ma taką etykietkę, czy nie."

Dla niektórych anglojęzycznych osób współcześnie ten zwrot brzmi jakby żywcem przeniesiony z lat czterdziestych i pięćdziesiątych. Ale w Izraelu zyskał drugie życie, jest rutynowo używany w oświadczeniach dla zagranicznych reporterów.

"Słuchajcie, nie pozwólmy się ogłupić, ok?" - powiedział Avraham Burg, przewodniczący izraelskiego parlamentu podczas negocjacji dwupaństwowego rozwiązania w lipcu 2000.

"Jeśli to chodzi jak kaczka, mówi jak kaczka, brzmi jak kaczka, to jest państwem palestyńskim."

Największą inwencją spośród stosujących to powiedzenie wykazał się być może minister obrony Ehud Barak.

"Yasser Arafat zachowuje się jak terrorysta, wygląda na terrorystę, chodzi jak terrorysta, kwacze jak terrorysta, zatem może rzeczywiście jest terrorystą" - powiedział dziennikarzom w Waszyngtonie w 2002.

Śmierć Arafata w 2004 zmusiła Baraka do znalezienia innego celu dla tego powiedzonka. Zaczął przenosić tę analogię na Iran.

"To jasne, że oni [Iran] są zdecydowani uzyskać nuklearne możliwości" - powiedział Barak sieci PBS w listopadzie 2011. "Żaden z serii eksperymentów, jakie przeprowadzili nie może być wyjaśniony inaczej, jak dążeniem do uzyskania militarnej zdolności atomowej. Jeśli to wygląda jak kaczka, chodzi jak kaczka i kwacze jak kaczka - to jest kaczką."

'Nienajlepiej dobrany zwrot'

Inni politycy odwiedzający Izrael czasem wyczuwają znaczenie tej figury dla Izraelczyków. W lutym 2002 roku premier Czech Milos Zeman miał wywiad w izraelskim kanale telewizyjnym.

Byłemu premierowi Czech, Milosowi Zemanowi, nie powiodła się próba użycia "analogii z kaczką"

"Oczywiście, że tak" - odpowiedział Zeman po angielsku. "Przede wszystkim, zdefiniujmy terroryzm. Terroryzm to, jak sądzę, ruch polityczny używający cywilnych ofiar jako narzędzia w politycznych zadaniach.

"Konkludując użyję pewnego angielskiego sloganu: 'jesli to wygląda jak kaczka, chodzi jak kaczka, woła jak kaczka i smakuje jak kaczka, jest kaczką.'"

Tym porównaniem premier wpakował się w kłopoty.

Jego rząd próbował zatuszować sprawę. Wypowiedź została "źle zrozumiana, prawdpodobnie ze względu na nienajlepiej dobrany angielski zwrot" - prostował zastępca Zemana, Vladimir Spidla.

Teraz Netanyahu użył tego zwrotu w Waszyngtonie. Tym razem jednak ktoś zdecydował, że milcząca do tej pory ofiara ma prawo odpowiedzieć.

"W życiu nie byłem tak upokorzony!" - mówi Kaczor Daffy na klipie video zmontowanym z fragmentami przemówienia Netanyahu - "Kwa, kwa!"