W Izraelu każdy jest prorokiem

słowa kluczowe: Amos Oz, Izrael, Polacy, Shoah, Zagłada, antysemityzm, holocaust, książka, książki, kultura, literatura, pisarz, Żydzi.
Linki, cytaty, nowiny	2016.05.06 15:45

W Izraelu każdy jest prorokiem	(poleca Piotr Świtecki)

Pisarz Amos Oz dla POLITYKA.PL
Z pańskich powieści wynika, że w Izraelu – jak w Polsce – pełno jest besserwisserów. Charakter narodowy Polaków i Izraelczyków, jeśli coś takiego istnieje, wydaje się podobny: my także żywimy do świata pretensje o wszystko, pielęgnujemy w sobie narodowe klęski, kochamy cierpieć. Istnieją pomiędzy nami pewne podobieństwa. Po pierwsze - obydwa narody mają tragiczną historię. Kryje się w tym także pewien element litości wobec siebie i wyższości moralnej, przekonania o własnej prawości. Obie nacje mają także pewne poczucie winy, ale i inklinacje do obwiniania innych o nasze błędy. [...] Społeczeństwo izraelskie jest bardzo podzielone, a także zróżnicowane. Żyje tutaj osiem milionów ludzi. Każdy z nich zachowuje się, jakby był premierem, prorokiem lub Mesjaszem. Każdy ma swój własny pomysł, osobistą formułę na zbawienie. [...] co pan myśli o powrocie Żydów do Europy? Wokół tego pomysłu Philip Roth osnuł fabułę swojej powieści „Operacja Shylock”. Myślę, że to niemożliwe. Wielu Żydów izraelskich pochodzi z krajów arabskich. Poza tym – jak pokazała historia – Europa nie jest przyjaznym miejscem dla Żydów. [...] Izrael narodził się z marzenia. To unikalny kraj, bo wszystkie państwa powstały z powodów geograficznych, historycznych, demograficznych, politycznych, etc. Jednak wszystko, co powstaje z marzenia, niesie ze sobą rozczarowanie. Jedyną możliwością, żeby marzenie było wciąż doskonałe, jest jego niespełnienie. [...] Tak więc rozczarowanie Izraelem nie wynika z tego, jakie to jest państwo, a z natury spełnionych marzeń. [...] [Izraelskie społeczeństwo] to fascynujące społeczeństwo. Pełne życia, debat, kłótni. Lubię je także za to, że – jak wspominałem – każdy tutaj jest prorokiem. W każdej kolejce do autobusu, z powodu zupełnego głupstwa, może tu wybuchnąć poważna dyskusja między ludźmi zupełnie obcymi. Lubię to społeczeństwo za jego zróżnicowanie, kontrastowość, za te wszystkie napięcia. Mimo to, nie jest to społeczeństwo pełne przemocy. Nasze wewnętrzne debaty nie są z nią związane. Prowadzimy ze sobą po prostu bezkrwawą wojnę. [...] Polska wywołuje mieszane uczucia u Żydów izraelskich. I nadal będzie wywoływać takie uczucia. Myślę, że jeszcze przez wiele lat to się nie zmieni. Żydzi i Polacy żyli w małżeństwie przez setki lat. To było długie, ale nieszczęśliwe małżeństwo. Czasem było ono pełne przemocy. I to polsko-żydowskie małżeństwo zakończyło się tragicznie. Zakończyło się ogromną zbrodnią Niemców przeciwko Żydom i Polakom. Obowiązkiem naszym i kolejnych generacji jest współpraca, próba wzajemnego poznania się. Można powiedzieć – trzymając się pana metafory – że Polska była mężem, który bije żonę. Tak. Często tak było. Całość: www.polityka.pl Rozmawiał: Krzysztof Cieślik